A VISIÓN DOS MORCEGOS

Un dos sistemas de voo máis sorprendentes da natureza é o dos morcegos. Criaturas nocturnas que voan de forma nerviosa en completa escuridade sen impactar xamais contra ningún obstáculo, cazando entre as sombras grazas a un sistema de ultrasonidos que eles mesmos emiten e que, ao percibir o eco das ondas sonoras contra os elementos na súa contorna, 'visualizan' un mapa do que teñen ao redor en tempo real. Son criaturas fascinantes capaces de 'modelar' de forma instantánea o mapa da súa contorna.

Pero non, non son cegos. Os morcegos ven, aínda que sexa un pouco peor que os humanos. Con todo os seus ollos esconden algúns segredos que fan que, ao contrario do que se adoita crer, a súa visión non sexa nin moito menos deficiente: son os únicos mamíferos voadores, pero tamén os primeiros mamíferos coñecidos capaces de 'ver' a luz polarizada do sol e usala para orientarse.

En realidade os morcegos usan catro variables para voar: os seus ollos (porque ven), o seu sonar de ultrasonidos para contornas familiares coñecidos e un compás especiais para longas distancias. Porque unha cousa é moverse sen luz entre obstáculos, pero outra orientarse nunha viaxe Como o fan?

Para descubrilo Richard Holland e o seu equipo da Universidade irlandesa de Queen's dedicáronse a facer a puñeta a un grupo de morcegos e a outro de pombas -científicamente falando- e publicaron os seus achados en Nature communications. Destas aves sábese que se orientan pola súa capacidade sensorial magnética. Dito doutra forma, teñen unha especie de 'compás' interno que lles fai saber, a través do magnetismo da Terra, onde está o norte.
Para comprobar si os morcegos funcionaban igual meteron a ambos grupos en caixas e alteraron a polaridade magnética con imáns, e comprobaron que efectivamente os morcegos se desorientaron ao principio... pero só si a proba se facía de noite. Si o experimento o facían antes da posta de sol os animais acababan reorientando o seu voo.
Así que algo tiña que dicir o Sol aí, non era só unha cuestión de magnetismo.
Repetiron a proba con espellos, facéndolles crer que o sol se poñía por un punto diferente... pero ignoraron totalmente o estímulo e saíron voando na dirección correcta. Así que non era unha cuestión de posición do sol. Entón como axustan o seu compás á noitiña?
Tras unha terceira proba comprobaron que o sistema é similar ao das aves: utilizan a variación na polarización da luz do sol durante o ocaso, algo que os nosos ollos humanos son incapaces de percibir. Trátase da diferenza de ángulo no movemento das ondas de luz en relación á que viaxan, segundo explica o propio Holland nun artigo en The Conversation.

Así que os morcegos usan os seus ollos para ver, un sonar para modelar a súa contorna, o magnetismo terrestre para trazar un mapa e as ondas de luz solar como compás. Non son vampiros, pero teñen poderes case tan fascinantes.