O ENCANTAMENTO DAS SERPES

As serpes provócannos un efecto mesturado de medo e curiosidade, xa que aínda que poden ser letais, teñen un comportamento imposible de predecir e, o seu corpo longo e vistosas cores, fanas interesantes.
Seguramente viches en TV ou, en persoa si tes sorte, a uns individuos que, tocando un instrumento similar a unha flauta, fanas moverse  e bailar. Trátase dos encantadores de serpes, un oficio tan vello como interesante. Queres saber como o fan?

Ser un encantador de serpes non é fácil, trátase dun oficio que se empeza a aprender desde a niñez e que normalmente pasa de xeración a xeración nunha mesma familia. 
As súas orixes datan do antigo Egipto, pero logo fóronse facendo máis comúns na India.
Xa non tan públicamente, podemos ver a estes homes  sentados ante unha serpe que se esconde nun recipiente  de mimbre e sae para moverse  mentres o encantador toca un instrumento coñecido como Pungi.
Os encantadores de serpes, traballan con animais adestrados. Xeralmente utilizan cobras, unha das serpes máis venenosas do mundo e teñen varias á súa disposición, pero os máis valentes atrévense con algunhas especies de pitóns de maior tamaño e viperas. Para evitar o risco dunha mordida velenosa, moitos extraen o veleno  dos seus colmillos.
Aínda que se cre que a serpe baila ao escoitar a música, a xente non sabe que estes animais non son capaces de oír. Os encantadores, utilizan as vibracións que produce o son do pungi e que as serpes senten a través da súa cabeza. Durante o seu adestramento, ensínaselles a tratar de cazar un obxecto similar ao pungi, moito máis duro.

Ao estar dentro dun cesto ou caixa, desprovistas completamente de luz, ao saír vense cegadas pola luminosidad e confunden ao pungi con outra serpe, polo que os movementos son máis ben defensivos ou de caza, mentres seguen con coidado ao suposto predador ou presa.
O encantador de serpes, sabe exactamente a que distancia colocarse; unha cobra, só é capaz de estenderse a un terzo da súa lonxitude dunha soa vez, sendo esa a medida a utilizar.
Xa sabes, si vez un espectáculo así, a serpe non está encantada ou hipnotizada, só confundida e principalmente famenta, xa que parte do adestramento está en non alimentalas, polo que morren pronto e o encantador de serpes comeza a traballar cun novo reptil.

OS CAMALEÓNS

Eses estraños animais aos que admiramos absortos durante horas nas tardes de verán: os seus globosos ollos que se moven independientemente, a súa larguísima, rápida e certeira lingua bífida e sobre todo esa asombrosa habilidade para cambiar a cor da súa pel. Diso trata a curiosidade que vou desvelar, de como cambian a cor da súa pel os camaleons. Vailles sorprender o mecanismo.

Aprendemos que a cor das cousas depende dos materiais dos que están feitas, que o cobre dá unha chama azul, o sodio un amarelo intenso, e o estroncio un escarlata inconfundible. E sabemos que para tinguir fibras, colorear alimentos ou fabricar pinturas utilizamos pigmentos minerais ou orgánicos.

Todo iso é certo. Efectivamente, as moléculas dos pigmentos absorben determinadas lonxitudes de ondas do arco iris de cores da luz visible e reflicten outras, é dicir, reflicten a súa cor. Pero o novo que debemos aprender é que hai  cores que non se deben aos materiais que os compoñen senón a como están distribuídos estes materiais. Resulta que na pel do camaleón existe unha capa superficial con células que conteñen unhas boliñas de guanina dunha décima de milímetro. O sorprendente é que esas boliñas ordénanse ao tresbolillo formando un cristal no que a distancia entre elas é similar á lonxitude de onda da luz visible, é dicir formando un cristal fotónico, que difracta a luz visible. Cando a luz incide sobre ese cristal prodúcense interferencias que intensifican certas  lonxitudes de onda, certas cores. De que depende a cor intensificada? Pois da periodicidad do cristal fotónico, da distancia entre as boliñas de guanina.

Cando o camaleón está en calma, as boliñas de guanina forman unha malla pechada e a luz que se reflicte é azul. Cando o camaleón macho quere atraer a unha femia ou plantarlle cara a un contrincante, estira a pel e as bolitas de guanina sepáranse polo que a luz reflectida é de cor vermella. Por baixo desa capa de cristais fotónicos existe outra capa de células que tamén teñen esas boliñas de maior tamaño e máis desordenadas que  absorbe no infravermello próximo e que, xa que logo, é un eficaz termorregulador.

Saiban que os camaleons non cambian de cor para camuflarse senón para ligar e para pelexarse. E a nós, para que nos serve isto? Para aprender da vida a fabricar cristais fotónicos, traxes de camuflaje, tecidos intelixentes, etc?...

A DISLEXIA

A dislexia é un trastorno da aprendizaxe da lectoescritura, de carácter persistente e específico, que se dá en nenos que non presentan ningún hándicap físico, psíquico nin sociocultural e cuxo orixe parece derivar dunha alteración do neurodesarrollo.

Segundo o CIE-10, os disléxicos manifestan de forma característica dificultades para recitar o alfabeto, denominar letras, realizar rimas simples e para analizar ou clasificar os sons. Ademais, a lectura caracterízase polas omisions, sustitucions, distorsions, investimentos ou adiccions, lentitud, vacilacions, problemas de seguimento visual e déficit na comprensión.

Para Etchepareborda e Habib, 2000, a dislexia é unha dificultade para a descodificación ou lectura de palabras, polo que estarían alterados algún dos procesos cognitivos intermedios entre a recepción da información e a elaboración do significado.

O principal problema que ten a dislexia é que non é compatible co noso sistema educativo, pois, dentro deste, todas as aprendizaxes  realízanse a través do código escrito, polo cal o neno disléxico non pode asimilar certos contidos de materias como Coñecemento do Medio, porque non é capaz de chegar ao seu significado a través da lectura.

O neno/a disléxico debe poñer tanto esforzo nas tarefas de lectoescritura que tende a fatigarse, a perder a concentración, a distraerse e a rexeitar este tipo de tarefas. Os pais e profesores procesamos esta conduta como desinterese e presionamos para conseguir maior esforzo, sen comprender que estes nenos, realizando estas tarefas, séntense coma se de súpeto, calquera de nós, vísemonos/vísemosnos inmersos nunha clase de escritura chinesa.

A dislexia, é moito máis que ter dificultades na lectura e na escritura, xa que existen problemas de compresión, de memoria a curto prazo, de acceso ao léxico, confusión entre a dereita e a esquerda, dificultades nas nocións espazo-temporais, debemos ter en conta que non existen dous disléxicos idénticos e xa que logo cada caso é único e non ten por que presentar a totalidade dos síntomas.

O DALTONISMO

O daltonismo (tamén chamado deficiencia ou ceguera de cor), ocorre cando as cores non poden ser vistas de xeito normal. Comúnmente, o daltonismo ocorre cando alguén non pode distinguir entre certas cores, polo xeral entre verdes e vermellos, e ocasionalmente azuis.
Na retina (o tecido sensible á luz que recubre a parte posterior do ollo), hai dous tipos de células que detectan a luz: os bastóns e conos. Os bastóns só detectan a luz e a escuridade, e son moi sensibles a baixos niveis de luz. Os conos detectan a cor e concéntranse cerca do centro da súa visión. Hai tres tipos de conos que ven a cor: vermello, verde e azul. O cerebro utiliza a información proveniente destas tres células cónicas de cor para determinar a nosa percepción da cor.

O daltonismo pode ocorrer cando unha ou máis das células cónicas de cor están ausentes, non funcionan correctamente, ou detectan unha cor diferente ao normal. Un daltonismo severo ocorre cando hai unha ausencia dos tres conos; un daltonismo leve ocorre cando hai os tres conos están presentes, pero algunha das células cónicas non funciona normalmente e detecta unha cor diferente ao normal.
Hai diferentes grados de daltonismo. Algunhas persoas con deficiencias leves de cor poden ver as cores normalmente con boa luz, pero teñen dificultades cando a luz é tenue. Outras non poden distinguir certas cores en calquera tipo de luz. A forma máis grave de daltonismo, no cal todo vese en tons grises, é pouco común. O daltonismo usualmente afecta a ambos ollos por igual e mantense estable ao longo da vida.

Polo xeral, o daltonismo é unha condición coa cal se náce, pero pode adquirirse no futuro. Cambios na percepción visual das cores pode significar unha condición máis seria. Calquera persoa que teña un cambio significativo na percepción da cor debe ver a un oftalmólogo.

   

A HIPNOSIS

Nunca a través da hipnosis se póde conseguir que alguén realice un acto en contra da súa vontade. O contrario é un dos moitos mitos que flotan por encima deste concepto. Os científicos consideran a hipnosis como un fenómeno psicolóxico que se estuda dentro dos laboratorios. E para os profesionais da saúde é unha técnica que pode aumentar a efectividad de moitas terapias. Debido a estas novas formas de comprender a súa práctica existen sociedades científicas que a estudan, revistas rigorosas sobre o tema, centos de investigacións publicadas, másteres universitarios…, que aos poucos están varrendo esa atmosfera fantasmagórica que a envolve.

Transo. Un profundo e soporífico transo onde o suxeito se ve inmerso seguindo a voz grave e lenta do hipnotizador, acatando as súas ordes coma se fose un fiel autómata. Non. A hipnosis non é nada diso. De entrada, non existe ningún transo, ningún estado alterado de conciencia. Isto é, a persoa non entra nunha condición especial diferente á da vixilia. As investigacións demostraron que non existen indicadores psicofisiológicos ou neurofisiológicos exclusivos do estado hipnótico.
Si non é un transo, que é? Unha das definicións máis comprensibles é a de Robert Fisher: “é un estado da mente no que a xente pode entrar e saír con frecuencia sen necesidade de ser hipnotizado. É como ir ao cine e esquecerse do ruído das palomitas, da conversación dos outros e do runrún do aire acondicionado, porque a atención céntrase na película”.

Coa hipnosis pódese ir moito máis alá. Pódese conseguir que un suxeito alucine, que vexa un elefante diante del. Ou pola contra, que experimente unha alucinación negativa, que a mesa que ten en fronte desapareza da súa vista. Da mente da persoa hipnotizada tamén se pode eliminar información. Coma se utilizásemos unha goma de borrar, pódese extraer o número cinco do seu cerebro. De tal forma, que cando se lle pide que conte os seus dedos un a un, empeza: un, dous, tres, catro, seis, sete, oito, nove, dez e once. E quédase perplexo de ter ¡once dedos!

Pódese conseguir, nalgúns casos, que os suxeitos hipnotizados experimenten “regresións” á infancia ou á mocidade. Pregúnta clave é: realmente a memoria increméntase ou son só imaxinacións? É certo que a hipnosis pode provocar a evocación de recordos esquecidos, pero ás veces a imaxinación tamén pon o seu sal. 

Son moitas as patoloxías ou trastornos nos que a hipnosis mostrou a súa eficacia: ansiedade, depresión, fobias, tabaquismo, asma, trastornos dermatológicos, síndrome do colon irritable, náuseas e vómitos na quimioterapia, sometemento a procedementos médicos estresantes, dismenorrea, dor crónico, queimaduras, estrés postraumático… Ás veces aplícase como un elemento máis do tratamento.

Para que a un o hipnoticen, o primeiro que ten que facer é querer. Non pasa como nas películas. Si unha persoa se nega, non hai forma de hipnotizarla. Ademais, hai que ter capacidade de atención, é dicir, debe poder centrarse exclusivamente nas palabras do hipnotizador, si non, non será posible a hipnosis. E, en terceiro lugar, debe deixarse levar. Si durante a sesión de hipnosis empezamos a pensar: “non noto nada”, “isto é unha tontería”, será difícil hipnotizarnos. O espírito crítico habémolo de gardar no peto, porque doutro xeito ocorre como cunha película: non nos deixaremos atrapar polo argumento.